1. Wstęp
Rękojmia oraz gwarancja są pojęciami często mylonymi, jednak mają one różne konsekwencje prawne i praktyczne. W niniejszym artykule przedstawimy, na czym polega rękojmia i gwarancja, jakie są ich podobieństwa i różnice oraz jak można z nich skorzystać.
2. Rękojmia
2.1. Rękojmia – definicja
Rękojmia to sposób regulacji prawnej, wynikający z kodeksu cywilnego, związany z odpowiedzialnością sprzedawcy za wady towaru. Z rękojmi można korzystać w przypadku zakupu towarów ruchomych, zarówno od sprzedawców profesjonalnych, jak i od osób prywatnych.
2.2. Prawa konsumenta w ramach rękojmi
Rękojmia daje konsumentowi następujące prawa:
- Żądanie naprawy wadliwego towaru.
- Żądanie wymiany towaru na wolny od wad.
- Obniżenie ceny towaru w stosunku do wady.
- Odstąpienie od umowy i zwrot pieniędzy.
Konsument ma prawo wyboru między żądaniami naprawy a wymiany towaru, jednak sprzedawca może zaproponować inne rozwiązanie, jeśli jest ono rzetelne i nie powoduje nadmiernych kosztów.
2.3. Terminy rękojmi
Rękojmia obowiązuje przez określony czas, który wynosi:
- Dwa lata od daty wydania towaru konsumentowi, jeśli sprzedawca jest przedsiębiorcą.
- Jednego roku, jeśli sprzedawca jest osobą fizyczną, która nie prowadzi działalności gospodarczej.
Konsument ma obowiązek zgłosić wadę towaru w ciągu:
- Dwóch miesięcy od momentu jej wykrycia, jeśli sprzedawca jest przedsiębiorcą.
- Jeden miesiąc, jeśli sprzedawca jest osobą fizyczną, która nie prowadzi działalności gospodarczej.
2.4. Procedura reklamacji
Konsument, zgłaszając wadę towaru, powinien opisać ją w sposób szczegółowy, wskazać, jakiego rodzaju rozwiązanie żąda, oraz podać swoje dane kontaktowe. W przypadku sprzedawców profesjonalnych, reklamację można zgłosić na piśmie, telefonicznie, czy drogą elektroniczną, zależnie od praktyk danej firmy.
Sprzedawca ma 14 dni na odpowiedź na zgłoszenie. Jeśli w tym czasie nie odpowie lub nie zgodzi się na żądanie konsumenta, można uznać reklamację za rozpatrzoną na niekorzyść konsumenta. Wówczas konsument może dochodzić swoich praw na drodze sądowej.
3. Gwarancja
3.1. Gwarancja – definicja
Gwarancja to dobrowolne zobowiązanie sprzedawcy lub producenta do odpowiadania za jakość towaru przez określony czas. Gwarancja nie jest obowiązkowa i może być udzielana na różnych zasadach, w zależności od polityki firmy.
3.2. Zasady gwarancji
Zasady gwarancji są określone w dokumencie gwarancyjnym, który powinien zawierać:
- Informacje o gwarancji, w tym jej zakres, czas trwania oraz wyjątki.
- Informacje o sposobie dochodzenia praw z gwarancji, w tym procedurze reklamacyjnej.
- Dane sprzedawcy, producenta lub serwisu, który ma świadczyć usługi gwarancyjne.
Gwarancja może być udzielana na różnych zasadach, np. na podstawie numeru seryjnego, paragonu fiskalnego, czy karty gwarancyjnej.
3.3. Terminy gwarancji
Terminy gwarancji są ustalane indywidualnie przez sprzedawcę lub producenta. Mogą one trwać od kilku miesięcy do kilku lat. Często, okres gwarancji jest dłuższy niż okres rękojmi, co może stanowić dodatkowy atut dla konsumentów. Termin gwarancji zwykle zaczyna biec od daty zakupu towaru.
3.4. Gwarancja a ubezpieczenie
Gwarancja różni się od ubezpieczenia towaru. Ubezpieczenie to umowa między konsumentem a firmą ubezpieczeniową, która ma na celu ochronę przed określonymi ryzykami, takimi jak kradzież, uszkodzenia, czy awarie. Ubezpieczenie może obejmować nie tylko naprawę, ale także koszty związane z wymianą towaru na nowy.
4. Rękojmia a gwarancja – porównanie
Rękojmia i gwarancja mają swoje podobieństwa i różnice. Oto najważniejsze z nich:
- Rękojmia wynika z kodeksu cywilnego i jest obowiązkowa, podczas gdy gwarancja jest dobrowolnym zobowiązaniem.
- Rękojmia obowiązuje przez określony czas, wynoszący 1-2 lata, w zależności od rodzaju sprzedawcy, natomiast termin gwarancji jest ustalany indywidualnie przez sprzedawcę lub producenta.
- W ramach rękojmi, konsument może żądać naprawy, wymiany, obniżki ceny lub zwrotu pieniędzy, podczas gdy w ramach gwarancji możliwości te są określone przez sprzedawcę lub producenta.
- Rękojmia jest dostępna dla każdego konsumenta, niezależnie od tego, czy posiada dokumenty potwierdzające zakup, podczas gdy gwarancja może wymagać paragonu fiskalnego, karty gwarancyjnej lub innych dowodów zakupu.
5. Przykłady z życia wzięte
W praktyce, rękojmia i gwarancja mają różne zastosowania. Przykłady:
- Kupując używany samochód od osoby prywatnej, konsument może korzystać z rękojmi przez okres jednego roku. Jeśli natomiast samochód jest objęty gwarancją producenta, konsument może skorzystać z niej na zasadach określonych w dokumencie gwarancyjnym.
- Kupując sprzęt AGD w sklepie, konsument może żądać naprawy lub wymiany wadliwego towaru w ramach rękojmi przez okres dwóch lat od daty zakupu. Jeśli sprzęt jest objęty gwarancją producenta, konsument może skorzystać z niej na zasadach określonych w dokumencie gwarancyjnym, często nawet po upływie okresu rękojmi.
- Kupując telefon komórkowy w sklepie, konsument może skorzystać z rękojmi w przypadku wystąpienia wad, które są wynikiem błędów fabrycznych. Jeśli jednak telefon został uszkodzony przez konsumenta, np. poprzez zalanie, rękojmia nie będzie obowiązywać. W takiej sytuacji, jeśli telefon był objęty dodatkową gwarancją na uszkodzenia mechaniczne lub ubezpieczeniem, konsument może skorzystać z nich na zasadach określonych w umowach.
6. Podsumowanie
Rękojmia i gwarancja to dwa różne mechanizmy ochrony praw konsumenta, które mają na celu zapewnienie odpowiedniej jakości towarów. Rękojmia jest obowiązkowa i wynika z przepisów kodeksu cywilnego, podczas gdy gwarancja jest dobrowolnym zobowiązaniem sprzedawcy lub producenta. Obydwa mechanizmy mają swoje zalety i ograniczenia, dlatego warto znać ich zasady działania oraz korzystać z nich w odpowiednich sytuacjach.
