Rękojmia to gwarancja prawna związana z umową sprzedaży, która ma na celu ochronę konsumentów przed wadliwymi towarami. W polskim prawie rękojmia regulowana jest przez Kodeks Cywilny, w szczególności przez artykuły 556-576. Chociaż rękojmia jest stosowana w większości przypadków, istnieją sytuacje, w których nie obowiązuje. W niniejszym artykule przedstawimy wyjątki od zasady oraz sytuacje, w których rękojmia nie obowiązuje.
1. Definicja rękojmi
Rękojmia to instytucja prawna, która zabezpiecza prawa konsumenta w przypadku zakupu towaru z wadami. Oznacza to, że sprzedawca ponosi odpowiedzialność za wszelkie wady fizyczne i prawne towaru, które istniały w momencie przekazania rzeczy kupującemu lub wynikają z przyczyny tkwiącej w sprzedanym towarze. Okres odpowiedzialności rękojmii wynosi 2 lata od daty wydania towaru.
2. Kiedy rękojmia nie obowiązuje
2.1. Wyłączenie rękojmi przez umowę
Rękojmia może zostać wyłączona lub ograniczona przez umowę. Jest to jednak możliwe tylko w przypadku umów między przedsiębiorcami lub kiedy kupujący nie jest konsumentem. Wyłączenie rękojmi w umowach z konsumentami jest nieważne, a kupujący nadal korzysta z ochrony rękojmi.
2.2. Sprzedaż towarów używanych
W przypadku sprzedaży rzeczy używanych, okres rękojmi może zostać skrócony przez umowę, jednak nie może być krótszy niż rok. Jeśli sprzedawca jest przedsiębiorcą, a kupujący konsumentem, skrócenie okresu rękojmi musi zostać wyraźnie wskazane w umowie. W przypadku umów między konsumentami, możliwe jest wyłączenie rękojmi, jednak musi to zostać wyraźnie ustalone przez strony umowy.
2.3. Umowa między przedsiębiorcami
Jeśli umowa sprzedaży jest zawarta między przedsiębiorcami, rękojmia może zostać wyłączona lub ograniczona przez umowę. W takim przypadku, odpowiedzialność sprzedawcy za wady towarów zależy od postanowień umowy. Ważne jest jednak, aby strony umowy były świadome takich ograniczeń i wyraźnie zgodziły się na nie.
2.4. Wady znane kupującemu
Rękojmia nie obowiązuje, jeśli kupujący był świadomy wad towaru w momencie zawarcia umowy. Jeśli wady towaru były dla kupującego oczywiste lub gdy kupujący mógł je wykryć przy normalnym, starannym badaniu towaru, sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności z tytułu rękojmi.
2.5. Zakup towaru na aukcji
W przypadku zakupu towaru na aukcji, rękojmia może być ograniczona lub wyłączona, jeśli aukcja była przeprowadzona przez podmiot profesjonalny i jeśli w regulaminie aukcji zawarto stosowne postanowienia. W takim przypadku, odpowiedzialność sprzedawcy za wady towarów zależy od postanowień regulaminu aukcji. Warto pamiętać, że ograniczenie lub wyłączenie rękojmi na aukcjach dotyczy tylko sytuacji, gdy sprzedawca jest przedsiębiorcą, a kupujący nie jest konsumentem.
3. Podsumowanie
Rękojmia jest istotnym instrumentem ochrony praw konsumentów, jednak nie zawsze obowiązuje. Wyjątki od zasady obejmują:
- Wyłączenie rękojmi przez umowę w przypadku umów między przedsiębiorcami lub gdy kupujący nie jest konsumentem.
- Skrócenie okresu rękojmi dla towarów używanych, jeśli wynika to z umowy.
- Brak odpowiedzialności sprzedawcy za wady znane kupującemu.
- Ograniczenie lub wyłączenie rękojmi w przypadku zakupu towaru na aukcji, jeśli aukcja jest przeprowadzona przez podmiot profesjonalny.
Ważne jest, aby zawsze czytać umowy i regulaminy, aby być świadomym swoich praw i obowiązków. W przypadku wątpliwości, warto skonsultować się z prawnikiem lub doradcą konsumenckim, aby upewnić się, że korzystamy z pełnej ochrony przysługującej nam jako kupującym. Rękojmia to istotne narzędzie, które pomaga chronić interesy konsumentów, ale pamiętajmy, że odpowiedzialność wynikająca z rękojmi może być ograniczona w pewnych sytuacjach. Dlatego warto być świadomym swoich praw i zachować ostrożność podczas zawierania umów, zwłaszcza z nieznajomymi lub podmiotami działającymi w sposób profesjonalny.
